Wie zich in Wolfgang Amadeus Mozart wil verdiepen kan eigenlijk niet om het werk van H.C. Robbins Landon heen. Zijn belangrijkste Mozartbiografie (hij schreef nog wat aanvullende boekjes) draagt als titel simpelweg de naam van de componist, met als ondertitel ‘Volledig overzicht van zijn leven en werk’. Dat laatste is voor iedere biografie, hoe gedegen ook, een vrijpostig statement; er zullen altijd feiten blijven opduiken waardoor de inzichten aangaande leven en werk van iemand weer veranderen. Verwacht geen roman. Verwacht geen geromantiseerd beeld van een componist die, wat levensloop en vooral levenseinde betreft, zeer tot de verbeelding spreekt. Mozart het wonderkind, Mozart de jolige jongen, Mozart die door vergiftiging voortijdig aan zijn einde kwam, Mozart die door duistere machinaties op zijn sterfbed nog zijn eigen requiem lag te componeren. Het boek beschrijft in verschillende hoofdstukken aspecten die Mozarts leven vormden.
Het boek begint met een chronologisch overzicht van, gewoon in heldere kolommetjes, van de gebeurtenissen in Mozarts leven in relatie tot andere gebeurtenissen in de muziek, in de kunst en cultuur in het algemeen en politiek. Je krijgt mooi zicht op de (politieke) wereld waar Mozart en zijn tijdgenoten in verkeerden. Dan volgt een uitgebreide stamboom, een alfabetisch overzicht van mensen die Mozart kende, en waar hij professioneel en persoonlijk mee te maken had; wat een lijst!
Dan volgen uitgebreide beschrijvingen, essays eigenlijk, van de plaats van kerk, staat en kunst in Mozarts tijd. Interessant om te lezen hoe het mecenaat werkte, en hoe dat juist toen veranderde door de invloed van de Verlichting.
Dan hoofdstukken getiteld ‘Mozart als mens’, ‘Mozarts opvattingen en kijk op de wereld’ en ‘bronnen voor leven en werk van Mozart’. De bijdragen van een schare specialistische auteurs diepen allerlei deelonderwerpen uit, zoals bijvoorbeeld ‘Mozart als uitvoerend kunstenaar’.
Het grootste deel van het boek is natuurlijk gewijd aan het composities van Mozart. Mozart heeft in alle genres gecomponeerd, en al die genres kom een voor een aan bod: opera’s symfonieën, concerten, kamermuziek, etc.
Tot slot nog een aantal hoofdstukken over de uitvoeringspraktijk in Mozarts tijd, meningen van tijdgenoten, de moeilijkheden omtrent het catalogiseren van zijn werken, en de invloed van Mozart op componisten na hem.
Ik som hier maar een paar thema’s op in dit uitgebreide boek, dat terecht een standaardwerk is geworden. Het bevat eindeloos veel aanknopingspunten voor verdere studie, waarvoor ik zou kunnen verwijzen naar een bescheidener boekje van dezelfde auteur: ‘1791, Mozarts laatste jaar’. Maar ook ‘Mozart in de Lage Landen’ van Jos van der Zanden, of de bloemlezing ‘Mozart in zijn brieven’ samengesteld door Lucas Bunge zijn de moeite waard. Of gewoon naar zijn muziek luisteren natuurlijk!
Comments